وزرای خارجه ترکیه و مصر روز شنبه ۲۱ فروردین تلفنی با یکدیگر صحبت کردند. این اولین گفتگوی دیپلماتهای ارشد دو کشور در پی چندین سال روابط مخدوش دو کشور است.
به گزارش وزارت خارجه ترکیه، مولود چاووشاوغلو و سامح شکری، ماه رمضان را (که از هفته آینده آغاز میشود) به یکدیگر تبریک گفتند. این وزارتخانه اما از سایر جزئيات این گفتگوی دو دیپلمات خبر نداد.
روابط دیپلماتیک ترکیه و مصر پس از کودتای سال ۲۰۱۳ که در آن ارتش مصر، محمد مرسی، رئیسجمهور نزدیک به اخوان مسلمین را سرنگون کرد به سردی گراییده بود. رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه، از نزدیکترین متحدین آقای مرسی بود و در سالهای گذشته بارها در صحن مجمع عمومی سازمان ملل به حکومت عبدالفتاح سیسی، همتای مصری خود، حمله کرده است.
ترکیه اما ماه گذشته روابط دیپلماتیک خود را با مصر مجددا برقرار کرد و گفت خواهان بهبود همکاری بین دو کشور است.
آنکارا و قاهره در سالهای اخیر در حوزه دریای مدیترانه در جبهههای مخالف یکدیگر قرار داشتهاند. مثلا در جریان جنگ داخلی لیبی، این دو کشور از دو طرف متضاد با یکدیگر حمایت کردهاند. بهبود روابط دو کشور میتواند باعث تغییر صحنه در این جنگ و سایر اختلافات منطقه شود. قاهره پیش از این گفته است که ترکیه برای بهبود روابط خود «باید نشان دهد که با اصول مصر مطابقت دارد.»
از جمله اولین اقدامات دولت ترکیه این بود که ماه گذشته از شبکههای تلویزیونی اپوزیسیو مصر که در خاک این کشور فعالیت میکنند، خواست انتقاد از دولت مصر را کاهش دهند. تلویزیونهای «وطن»، «الشرق» و «مکملین» که نزدیک به اخوان مسلمین هستند دست از پخش برنامههای سیاسی خود کشیدهاند. هزاران نفر از نیروهای اخوان مسلمین در پی کودتای سال ۲۰۱۳ به ترکیه گریختند و در این کشور سکنی دارند و فعالیت آنها اکنون شاید با محدودیتهایی روبرو شود. تغير در این برنامههای تلویزیونی مورد استقبال اسامه هیکل، وزیر اطلاعرسانی مصر، قرار گرفت.
دیگر اقدام ترکیه برای نشان دادن حسن نیت پیشنهاد کمک به مصر در جریان انسداد کانال سوئز بود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
مصطفی مدبولی، نخستوزیر مصر، روز پنجشنبه از اردوغان بخاطر تلاشهایش در طول زمان ریاست بر گروه هشت کشور مسلماننشین در حال توسعه موسوم به «دی ۸» تشکر کرد. آقای مدبولی در دهمین نشست این گروه که به میزبانی بنگلادش و به صورت مجازی برگزار میشد بر لزوم افزایش بازرگانی بین اعضای گروه تاکید کرد.
این سازمان علاوه بر ترکیه و مصر شامل ایران، بنگلادش، اندونزی، مالزی، نیجریه و پاکستان نیز میشود و مقر آن در استانبول است. کشورهای «دی ۸» روز پنجشنبه توافق کردند که بازرگانی بین همدیگر را تا ۱۰ سال دیگر به حداقل ۱۰ درصد بازرگانی کل کشورهای عضو برسانند.
برخی رسانههای نزدیک به کشورهایی که مخالف «اخوان مسلمین» هستند اما خبر از کند شدن روند بهبود روابط بین دو کشور دادهاند. مثلا هفتهنامه «عرب ویکلیِ» لندن روز جمعه به نقل از منابع امنیتی مصر گفت قاهره خواستهایی از آنکارا دارد که مطمئن به انجام آنها نیست: مثلا خروج نیروهای خارجی مورد حمایت ترکیه از جنگ داخلی لیبی و استرداد رهبران اخوان مسلمین به مصر. تلویزیون «العربیه» (که نزدیک به عربستان سعودی است) به نقل از منابعی آگاه خبر از تعلیق مذاکرات بین دو کشور داد.
شواهدی وجود دارد که ترکیه همچنان به حضور نظامی خود در لیبی ادامه میدهد. «دیدهبان حقوق بشر سوریه» که نزدیک به اپوزیسیون این کشور است در گزارشی از ارسال ۳۸۰ جنگنده خارجی جدید توسط ترکیه به لیبی خبر داده بود. دولت جدید «وحدت ملی» که در لیبی تشکیل شده وظیفه دارد شرایط خروج نیروهای شبهنظامی خارجی از این کشور را فراهم کند و برخی کارشناسان میگویند ترکیه نگران به خطر افتادن سرمایهگذاریهایی است که در این مدت در این کشور شمال آفریقا انجام داده است.
از جمله خواستهای ترکیه در جریان مذاکرات با قاهره این است که این کشور در غائله شرق دریای مدیترانه از آنکارا در مقابل یونان و قبرس دفاع کند؛ خواستهای که مغایر با روابط مصر با این دو کشور و سایر قدرتهای منطقه همچون فرانسه و اسرائیل به نظر میرسد.
در مقابل، روزنامه «ینی شفق» که نزدیک به اردوغان است پیش از این به نقل از اسماعیل کارایل، یکی از اعضای حزب حاکم «عدالت و توسعه» گفته بود که دو کشور در آستانه رسیدن به توافق قرار دارند. او گفته بود: «نهایی شدن توافق بین ترکیه و مصر جای برای رسیدن اتحادیه اروپا به منطقه شرق دریای مدیترانه نخواهد گذاشت…. مصر به زودی این توافق را امضا میکند و انشاالله به زودی شاهد علنی شدن آن خواهیم بود.»